Katı Gıdalara Geçiş: Ne Zaman Uygundur ?

KATJA LECCISI, MD, RDN, MONT-TREMBLANC, QUEBEC, CANADAÇEVIRI: NİHAN ZAYIM , ISTANBUL, TURKEY

  

İyi beslenmek; dengeli ve çeşitli bir beslenme programı dahilinde, besinleri doğal hallerine en yakın biçimde yemek demektir.

Bu yazı dizisi bebeğinizin ilk tadımdan ilk yıla kadar beslenmesiyle ilgili farklı bakış açılarını inceleyecektir.

BEBEĞİNİZE NE ZAMAN EK GIDALAR SUNMAYA BAŞLAMANIZ UYGUNDUR?

Çoğu anneye sorduğunuzda, bebeklerinin ne zaman ek gıdaya geçtiğini söyleyeceklerdir. Birden fazla bebekleri varsa, hepsini söyleyemeyebilirler ama ilk bebeklerininkini mutlaka hatırlarlar. Büyük annelere sorduğumda, hala çocuklarına ne zaman mama verdiklerini hatırlıyorlar. Şu an 22 aylık olan kızımın altı aylıkken ilk kez ağzına hangi yiyeceği aldığını hatırlıyorum. Bilin bakalım neydi? Dondurma! Alışılmamış bir durum; özellikle beslenme profesyonellerinin olduğu bir ailede ama babası ona bir kaşık dolusu dondurma verdi. Bu ilk tadım eğlence için oldu.

Katı gıdalara geçiş önemli bir adımdır, sütten kesme sürecinin ise ilk adımıdır. Yıllar içinde konuyla ilgili tavsiyeler değişti, bazen annelerin bu konuda en son gelişmelerin ne olduğundan emin olmadıklarını fark ediyorum. Katı Gıdalara Geçiş serimizin bu ilk yazısında, bana en çok sorulan sorularla ilgili size en güncel bilgileri vereceğim.

S: Bebeğimi yiyeceklerle tanıştırmaya ne zaman başlamalıyım?

C: İlk yılın ortalarında.

Her ne kadar ek gıdaya geçişin 4. ayda mı 6. ayda mı başlaması konusunda görüş ayrılıkları yaşanan bir dönem olsa da, çoğu bebeğe ek gıdaların 6. ay civarında verilmeye başlanması konusunda mutabık kalınmıştır. Bazı bebekler altı aydan biraz daha önce, bazıları altı aydan sonra hazır olduklarına dair sinyaller göstereceklerdir.

S: Ek gıdalara başlama konusunda toplum sağlığı otoriteleri ne öneriyor?

C: Açıklamaları “altı ay civarında başlanması” yönünde.

Dünya Sağlık Örgütü bütün bebeklerin ek gıda almaya altıncı ayda başlamalarını öneriyor. 
Kanada Sağlık Bakanlığı altı ay civarında bebeklere ek gıdalar teklif edilebileceğini söylüyor. 
Amerikan Pediatri Akademisi katı gıdalarla altı ay civarında tanıştırılmasını söylüyor. 
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu dört ila altı ay arasında başlamayı öneriyor.

HAZIR, BAŞLA!

S: Bebeğimin yemeye hazır olup olmadığını nasıl bileceğim?

C: Altıncı ayına yaklaştığında gelişim özelliklerini izleyerek.

Bebeğiniz başını kontrol edebiliyor, yarım yamalak da olsa dik oturabiliyor ve yardımsız öne doğru eğilebiliyor, eşyalara uzanıyor ve eline aldıklarını ağzına götürebiliyorsa; gelişimsel olarak yemeye başlamaya hazır demektir. Sizin tabağınızdaki yiyeceklere de ilgi gösterebilir. Bu, çoğu için bebek altıncı ayına yaklaştığı zaman olur ancak bazı bebekler daha erken hazır olabilirler.

S: Bebeğime yiyecek sunduktan önce mi yoksa sonra mı emzirmeliyim?

C: Hiç önemli değil.

Önemli olan anne sütünü önceden olduğu gibi, ek gıdaya geçmeden önceki şekilde teklif etmeye devam etmeniz. Sütünüzün yerini katı gıdalar almasın.

Kanada Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü’nün şu sözlerini aktarmaktadır:

“Herhangi bir öğünde, öncelikle anne sütünün ya da ek gıdaların verilmesinin bir önemi yoktur. Anne, kolayına geldiği gibi ve çocuğunun yönlendirmesine göre karar verebilir”

KEYIF IÇIN

S: Bebeğim için anne sütünün bir yaşına kadar hala en önemli gıda olduğu doğru mu?

C: Evet

İlk yiyecekler, bebeğinizin içtiği sütü “tamamlayıcı” olacak. Bebeğinizin istediği sıklıkta emzirmeye devam edin. Bir süre, emdiği miktarda bir azalma hissetmeyebilirsiniz. Zamanla, yediği yiyecek miktarı arttıkça, içtiği anne sütü miktarı da giderek azalacak. Kanada Sağlık Bakanlığı emzirmeye devam edilerek, günlük verilen ek gıdanın kademeli olarak artırılmasını öneriyor.

Sütünüz yemektir’
Anne sütü 6-23 aylık çocuklar için de önemli bir enerji ve besin kaynağıdır. Bir bebeğin 6-12 ay arasında enerji ihtiyacının yarısından fazlasını, 12-24 aylar arasında üçte birini anne sütü sağlar. Anne sütü hastalık zamanlarında kritik öneme sahip bir enerji ve besin kaynağıdır, ve yetersiz beslenen bebeklerde ölüm oranını düşürür.

ERKEN BAŞLANGIÇ

S: Bebeğim üç aylık ve ben ona yiyecek verme konusunda baskı hissediyorum. Ek gıdalara başlayabilir miyim?

C: İdeal olarak hayır.

Dört aydan önce ek gıdaya geçmenin bebeğe bir faydası olmadığı konusunda genel bir fikir birliği vardır. Bir bebeğin bağışıklık ve sindirim sistemi, en erken dört aydan önce anne sütü ya da formül mama dışında bir şeyle başa çıkmaya hazır değildir. Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu “elimizdeki kanıtlar bebekleri ek gıdayla erken tanıştırmanın enfeksiyona bağlı hastalık riskini artırabileceğini gösteriyor” diyor. Diğer bir deyişle, küçük bir bebeğe ek gıda vermek sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir.

SESSIZ GECELER

S: Dört aylık bebeğime kaşık maması vermeye başlarsam, daha fazla uyur mu?

C: Muhtemelen hayır.

Bebeğinize kaşık maması ya da başka ek gıdalar vermenizin daha fazla uyumasına yardımcı olacağını gösteren bilimsel bir kanıt yok. Uyku düzeni birçok faktöre bağlıdır.

YEMEĞE KATILMA

S: Bebeğim altı aylık ama yemeye pek ilgi göstermiyor. Ne yapmalıyım?

C: Yiyecek teklif etmeye başlayın.

Bebeğiniz henüz tabağınızdakilere uzanmıyorsa bile, siz ona düzenli olarak yiyecekler teklif ederek, keşfetmesine fırsat tanıyabilirsiniz. Ailecek yediğiniz yemeklerde size katılmasına izin verin. Kendi kendine yiyebileceği parmak büyüklüğündeki yiyeceklerin yanı sıra kaşıkla da bazı yiyecekler vermeyi deneyebilirsiniz.

Sorular ve cevapları, Katja Leccisi’nin yakında çıkacak olan kitabından uyarlanmıştır.

KAYNAK

Çocuklarınızı Nasıl Beslemelisiniz: Dört Adımda Sağlıklı Beslenenler Yetiştirmek kitabının yazarı Katja Leccisi,  Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da kayıtlı bir diyetisyen, beslenme uzmanı ve hemşiredir. Kariyerini, iki ülkede aileler ve eğitimcilerle klinik, toplumsal ve atölye çalışmaları yaparak geçirmiştir. 10 yıl boyunca La Leche League liderliği ve Uluslararası Kurul Sertifikalı Emzirme Danışmanlığı (IBCLC) yapmıştır. Mont- Tremblant, Quebec, Kanada’da yaşamaktadır. Ona facebooktan ulaşabilirsiniz.