‘Relaktasyon’ kelimesi Latince’den geliyor ve ‘yeniden süt salgılamak’ demek. Emzirmeyi bıraktıktan haftalar, hatta, aylar sonra bile tekrar anne sütü üretimine dönmek mümkün. Relaktasyon sürecinde sütünüzü arttırmaya çalışmakla bebeğinizi tekrar memeye alıştırmayı eş zamanlı olarak yapmanız gerecek.

Her kadının emzirme yolculuğu farklıdır ve relaktasyon da bazı kadınlar için daha kolayken bazıları için daha zor olabilir. “Başta tam bir süt miktarı ile başladıysanız, sütünüz, muhtemelen emzirmeyi (veya sağmayı) bıraktığındanızdan bu yana geçen süre kadar bir sürede geri dönecektir. Süt miktarınız hiçbir zaman tam olmamışsa veya memeden keseli birkaç ay olmuşsa, tam bir üretimi başlatmak gerçekçi olmayabilir ama bir miktar süt üretimini geri döndürmek hemen hemen her zaman mümkündür.” (Emzirme sanatı, LLL International, Gün Yayıncılık, 2011, sayfa 407)

Relaktasyon, doğumdan sonraki ilk 3 ayın içindeyseniz veya emzirmeyi bırakalı beri en fazla 6 hafta olmuşsa daha kolay olacaktır, fakat bu süreleri aşmış olan birçok anne de başarılı olmuştur.

1/ Tekrar süt üretimine başlamak

Anne sütü, arz talep ilişkisine göre üretilir. Süt üretimine tekrar başlamak için bir şekilde talep oluşturmak gerekiyor, eğer bebeğiniz emmeye gönüllüyse, harika! Onu bol bol memeye yerleştirin. Bu tek başına bile sütünüzü geri getirebilir. Yeterli olmuyorsa veya bebeğiniz meme almıyorsa o zaman memelerinizi elle veya pompa ile sağmanız gerekecek.

Hangi Pompa?

Başlamak için elle sağmak etkili ve yeterlidir, sonra sağma makinesine ihtiyacınız olacak. Araştırmalara göre en etkin pompalar çift taraflı elektrikli pompalardır; kiralanabilen veya satılan modelleri vardır.

Günde kaç kere sagmak gerekiyor?

Bedeninize ve süt üretim merkezine talep olduğunu anlatmak için pompa ile bir bebeğin davranışını taklit etmek gerekiyor. Çoğu bebek, ortalama olarak, günde 8-12 kere emer. Bu demek oluyor ki; 8-12 kere sağmanız gerekecek. Bu konuda engin deneyimi olan emzirme uzmanı Nancy Mohrbacher günde en az 10 kere sağmak gerektiğini söyler.

Gündüz en az 3 saatte bir sağmanız önemli, gece ise 6 saatten fazla sağmadan kalmayın. Süt üretimini sağlayan prolaktin hormonunun sirkadiyen bir döngüsü vardır. Bu hormon geceleri en yüksek seviyeye ulaşır. Ondan iyi faydalanabilmek için, özellikle gece saat 1-6 arasında sağmak önemlidir..

Kümelenmiş besleme’yi duydunuz mu? “Bu, bebeklerin belli saatlerde beslenme aralarını ara vermiyormuşçasına kısa tutması – yakın zamanlarda ve çok defa emmesidir”. Bebeğin bu süt arttırma davranışını taklit etmek için “Etkili sağım” (Power pumping) yöntemi deneyebilirsiniz. Günde 1-2 defa şöyle yapabilirsiniz:

15 dakika sağın

10 dakika mola verin

10 dakika sağın

10 dakika mola verin

10 dakika sağın

Daha etkin sağabilmek için

Sağmadan önce bebeğinizi kucağınıza alın, koklayın, ten tene temasta kalın, mümkünse ona meme verin. Sağmadan önce memelerinizi nazikçe hareket ettirin, masaj yapın. Sağarken rahat bir duruşta olmak, pozitif düşünceler, belki sırtınıza yapılan bir masaj süt akımını destekleyecek.

Relaktasyon sürecini destekleyebilecek bazı otlar ve ilaçlar var. Fakat bunlar sihirli çözümler değiller ve hepsinin olası yan etkileri var. Sizin ve bebeğinizin sağlığını etkileyebilecek herhangi bir şey almadan önce mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekiyor. Doktorunuz relaktasyon hakkında daha fazla bilgi edinmek isterse, Dr. Jack Newman’ın protokollerine bakabilir.

“Pompayla sağarken başta pek rahat edemeyebilirsiniz, dolayısıyla hedefinize doğru ilerlerken hızınızı kendinize uygun şekilde belirleyin. Süt üretiminin yeniden başladığını memelerde hassasiyet ve muhtemelen doluluk hissi olarak fark edebilirsiniz. Sonra, elinizle sağdığınızda meme ucunuzda birkaç damla oluştuğunu görmeye başlarsınız. Süt ilk zamanlar berrak olabilir ama beyaz süte dönmesi çok uzun sürmez. Miktarı yavaş yavaş artar. Muhtemelen, 2-6 haftada belirgin bir sonuç almaya başlarsınız.” (Emzirme Sanatı, sayfa 408)

2/ Bebeğinizi memeye alıştırmak

Ten Tene Temas… Ten Tene Temas ve tekrar Ten Tene Temas

Her şeyden önce memelerinizin bebeğiniz için güvenli ve sevgi dolu bir yer olması gerekiyor. O yüzden meme vermek konusunda hiç ısrarcı olmayın, yavaş ve nazikçe ilerleyin. Bebeğinizi soyup siz de soyunun ve bol bol ten tene temasta bulunun. Bebeğiniz buna alışık değilse ve reddederse, üzülmeyin, bu size karşı bir tepki değil; büyük ihtimale duyuları fazla tetiklenmiştir ve biraz daha yavaş ilerlemeniz gerekiyordur; mesela, birkaç dakika. Ten tene temas ile süt yapan prolaktin hormonu salgılanır ve süt akımını destekleyen oksitosin hormonu da tetiklenir. Relaktasyon sürecinde bebeğinizle yapışık kalmanız birçok açıdan çok iyi gelecek.

Bu paragrafı okuyunca, gözünüzün önünde, yatakta üstüne battaniye örtmüş halde bebeğine sarılan bir anne canlanmış olabilir. Ten tene temas birlikte banyo yaparken de yapılabilir. La Leche League’e başvuran birçok anne relaktasyon sürecinde birlikte banyo yapmanın çok faydalı olduğunu anlatır. Siz de denemek isteyebilirsiniz.

Başka bir fikir ise babywearing! Birçok annenin tecrübe ettiği gibi bebeği sling veya dokuma wrap’ta taşımak onun memeye dönmesini destekler. Babywearing’in ne olduğuna dair daha fazla bilgi edinmek için “Babywearing Nedir?” yazısını okuyabilirsiniz.

Geçici olarak meme reddeden bebekler için yazılan bu sayfayı okuyarak daha fazla bilgi alabilirsiniz. “Emen bebeğiniz memeyi red mi ediyor?”

Bu şekilde ten tene temas uygulanınca bebeğiniz kendiliğinden memeye dönebilir. Bunu garantilemese bile denemenin hiç zararı yok, hatta, aksine, bebeğinizle bağlanmanız ve aranızdaki ilişki için çok faydası olacaktır.

Alternatif Takviye Yöntemleri

Biberon memeden çok farklı. Biberondan süt içmek daha kolay ve hızlı olduğu için bebeğiniz buna alışıp memeye dönmek istemeyebilir. O nedenle, bebeğinizi memeye alıştırmaya çalışırken, mümkünse, biberon dışında diğer süt verme yöntemlerine başvurmanız faydalı olur. Daha fazla bilgi için bu yazıya bakabilirsiniz: Alternatif Süt Verme Metodları

Bebeği İyi Beslenmiş Halde Tutmak

“Sütünüzü geri getirmeye çalışırken, bebeğinizin yeterli besleniyor olduğundan emin olun. Süt miktarınız yavaş yavaş arttıkça mamanın yerine sütünüzü (ideal olarak emzirerek) koymaya başlayabilirsiniz, ama bu geçiş sürecinde bebeğinizin aldığı toplam besin miktarı azalmamalıdır.” (Emzirme sanatı,sayfa 407)

Bebeğinizi asla aç bırakmayın. Sosyal medyada “aç olunca mecbur meme alacak” gibi bir tavsiyeye denk gelirseniz kulak vermeyin. Bu, bebeğinizin sağlığı için tehlikeli olabilir.

Emzirme uzmanları, bebeğinizi besledikten sonra, bebeğiniz tok ve mutlu olduğunda meme teklif etmenizi öneriyor. Önce keyif için emsin, sütünüz yavaş yavaş arttıkça biraz daha fazla meme vererek takviye sütü azaltabilirsiniz. Mama takviyesini azaltmak için şu yazıya bakabilirsiniz: Formül Mama Takviyesini Bırakma.